Nuôi trồng thủy sản theo phương pháp tiết kiệm chi phí: Hướng đi bền vững cho nông dân

Trong bối cảnh giá thức ăn, thuốc thú y và chi phí đầu vào không ngừng tăng cao, nhiều hộ nuôi trồng thủy sản đang đối mặt với bài toán khó: làm sao duy trì sản xuất mà vẫn đảm bảo lợi nhuận. Trước thực tế này, việc áp dụng các phương pháp nuôi trồng tiết kiệm chi phí đang trở thành giải pháp thiết thực, giúp nông dân giảm rủi ro, tăng hiệu quả kinh tế và phát triển bền vững.

Giảm chi phí bằng cải tiến quy trình

Thay vì tập trung vào sản lượng cao bằng mọi giá, nhiều hộ nuôi cá, tôm, lươn… hiện nay đang chuyển sang mô hình nuôi an toàn sinh học, quản lý chặt chẽ môi trường ao nuôi. Theo các hộ dân, việc thường xuyên thay nước, kiểm soát pH, độ kiềm và oxy hòa tan đã giúp ông giảm đáng kể chi phí thuốc và hóa chất. Nếu như trước đây, mỗi vụ nuôi phải tốn nhiều chi phí cho thuốc và chế phẩm sinh học. Nay, nhờ kiểm soát môi trường tốt, chi phí này giảm còn khoảng một nữa mà tỷ lệ sống của cá lại cao hơn.

Ngoài ra, việc sử dụng hệ thống quạt nước, máy sục khí tiết kiệm điện, lắp đặt thiết bị đo chất lượng nước tự động cũng giúp giảm chi phí vận hành và hạn chế các bệnh thường gặp.

Chủ động nguồn giống và thức ăn

Một trong những khoản chi lớn nhất trong nuôi trồng thủy sản là thức ăn và con giống. Nhiều hộ đã mạnh dạn tự ươm giống, hoặc liên kết với các cơ sở sản xuất giống uy tín để mua với giá hợp lý và đảm bảo chất lượng.

Bên cạnh đó, việc tận dụng nguồn thức ăn tự nhiên như rau bèo, cá tạp, phụ phẩm nông nghiệp... đang được nhiều người áp dụng. Ông Trần Văn Minh, nuôi tôm thẻ chân trắng ở Gia Lai, cho biết: “Tôi phối trộn thêm bột cá và bột đậu nành vào thức ăn công nghiệp, giảm được 20% chi phí mà tôm vẫn phát triển tốt.”

Một số mô hình còn kết hợp nuôi trồng thủy sản với trồng rau, trồng lúa, hoặc nuôi gia cầm để tận dụng phụ phẩm, giảm phát sinh chất thải và tăng thêm nguồn thu.

Tăng hiệu quả nhờ ứng dụng kỹ thuật

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và môi trường nuôi ngày càng khó kiểm soát, việc ứng dụng công nghệ trong sản xuất thủy sản không còn là lựa chọn mà trở thành nhu cầu thiết yếu. Những mô hình như ao nổi, ao lót bạt hay hệ thống nuôi tuần hoàn (RAS) đang dần thay thế cách nuôi truyền thống, giúp nâng cao khả năng kiểm soát dịch bệnh, hạn chế sử dụng thuốc kháng sinh và giảm tỷ lệ hao hụt.

Đáng chú ý, mô hình nuôi kết hợp xử lý nước thải – điển hình là nuôi cá rô phi để lọc nước từ các ao nuôi tôm – đang được đánh giá cao về hiệu quả sinh học và kinh tế. Mô hình này không chỉ giúp làm sạch nước trước khi thải ra môi trường, mà còn tận dụng triệt để nguồn dinh dưỡng dư thừa, tạo thêm sản phẩm phụ có giá trị.

Tuy nhiên, một rào cản lớn hiện nay là chi phí đầu tư ban đầu cho hệ thống công nghệ cao. Vì vậy, nhiều địa phương đang kêu gọi sự tham gia của doanh nghiệp, hợp tác xã và chính sách hỗ trợ từ Nhà nước để giúp người nuôi tiếp cận được với các công nghệ hiện đại, từng bước nhân rộng các mô hình hiệu quả.

Hướng đi bền vững cho ngành thủy sản

Trước áp lực cạnh tranh ngày càng lớn, đặc biệt là yêu cầu khắt khe từ thị trường xuất khẩu về an toàn thực phẩm và truy xuất nguồn gốc, người nuôi không thể tiếp tục duy trì phương thức sản xuất nhỏ lẻ, thiếu kiểm soát. Việc cải tiến quy trình, tiết kiệm chi phí một cách khoa học và hiệu quả đang được xem là “chìa khóa” để tồn tại và phát triển lâu dài.

Không chỉ mang lại lợi ích kinh tế, cách làm này còn góp phần bảo vệ môi trường – một yếu tố ngày càng được chú trọng. Việc giảm sử dụng hóa chất, kiểm soát nguồn thải, ứng dụng công nghệ xử lý nước… giúp bảo vệ hệ sinh thái ao nuôi, giữ gìn nguồn nước sạch và đa dạng sinh học tại địa phương. Đây cũng là điều kiện cần để các sản phẩm thủy sản đáp ứng tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP, ASC… nhằm phục vụ thị trường xuất khẩu có giá trị cao.

Việc nuôi trồng thủy sản theo phương pháp tiết kiệm chi phí đang mở ra một hướng đi mới, bền vững và hiệu quả hơn cho nông dân. Tuy còn nhiều khó khăn về vốn đầu tư, kỹ thuật và thị trường tiêu thụ, nhưng với sự hỗ trợ của các ngành chức năng, mô hình này hứa hẹn sẽ được nhân rộng, trở thành xu hướng chủ đạo trong phát triển thủy sản những năm tới.