Rủi ro từ việc thay nước ao tôm: Khi giải pháp truyền thống không còn bền vững

Thực trạng và những rủi ro tiềm ẩn

Thực trạng đáng báo động là nguồn nước sông, kênh, rạch hiện nay thường không còn sạch. Việc liên tục lấy một lượng lớn nước mới vào ao làm tăng xác suất mang theo các mầm bệnh nguy hiểm như virus đốm trắng (WSSV) hay vi khuẩn gây bệnh hoại tử gan tụy cấp (AHPND/EMS). Đây là một hành động rủi ro, đi ngược lại với nguyên tắc an toàn sinh học cốt lõi là hạn chế tối đa sự tiếp xúc với các yếu tố bên ngoài.

Bên cạnh nguy cơ dịch bệnh, việc thay một lượng lớn nước còn làm thay đổi đột ngột hàng loạt các yếu tố môi trường trong ao. Sự biến động này gây ra stress nặng cho đàn tôm, làm chúng yếu đi và suy giảm hệ miễn dịch. Trớ trêu thay, đây lại chính là thời điểm chúng dễ bị các mầm bệnh có sẵn trong ao tấn công nhất.

Gánh nặng kinh tế và tác động môi trường

Ngoài các rủi ro về kỹ thuật, thay nước còn là một giải pháp rất tốn kém. Chi phí để vận hành máy bơm, bao gồm tiền điện và bảo trì, chiếm một phần không nhỏ trong tổng chi phí sản xuất. Sau khi thay nước, người nuôi lại phải tốn thêm chi phí để xử lý lại nước mới, tạo ra một vòng lặp tốn kém cả về tiền bạc và công sức.

Về lâu dài, việc xả nước ao chưa qua xử lý ra môi trường bên ngoài là một hành động thiếu bền vững. Nước thải từ ao nuôi thâm canh chứa nồng độ chất hữu cơ và mật độ mầm bệnh rất cao, không chỉ gây ô nhiễm nguồn nước chung mà còn tạo ra nguy cơ lây lan dịch bệnh chéo giữa các vùng nuôi.

Hướng đi bền vững: Nuôi tôm tuần hoàn nước với công nghệ RAS

Trước những hạn chế của phương pháp cũ, xu hướng tất yếu của ngành nuôi tôm hiện đại là hướng tới các mô hình nuôi tuần hoàn nước, trong đó công nghệ RAS (Recirculating Aquaculture System) là điển hình. Lối đi này không phải là giữ lại nước bẩn, mà là chủ động làm sạch và tái sử dụng nước ngay trong một hệ thống khép kín.

Chìa khóa của công nghệ RAS nằm ở một hệ thống lọc đa tầng. Nước từ ao nuôi sẽ liên tục được luân chuyển qua các hệ thống lọc cơ học để loại bỏ chất thải rắn, sau đó đi qua hệ thống lọc sinh học, nơi các vi sinh vật có lợi sẽ phân hủy các chất độc hòa tan như Amoniac. Nước sau khi được làm sạch và bổ sung oxy sẽ được trả về ao nuôi.

Mô hình này không chỉ giúp tiết kiệm tối đa nguồn nước, giảm thiểu rủi ro dịch bệnh từ bên ngoài mà còn tạo ra một môi trường nuôi cực kỳ ổn định. Đây chính là sự thay đổi tư duy, từ việc bị động "xử lý hậu quả" bằng cách thay nước sang chủ động "quản lý tuần hoàn" bằng công nghệ, hướng tới một nền sản xuất thực sự hiệu quả và bền vững.